Eraldaketa azkarreko garai honetan, adimen artifiziala (AI) funtsezko teknologia bihurtu da diziplina anitzetan eragin handia duena, arkitektura barne. Prozesuak optimizatzeko eta zereginak automatizatzeko duen gaitasunak sektorearen interesa bereganatu du, baina lanbidearen bilakaerari buruzko oinarrizko galderak ere sortu ditu. Nola integra ditzakegu tresna horiek arkitekturak ezaugarri duen sormen, tekniko eta kultura-esentzia galdu gabe?
Erronka esanguratsuenetako bat digitalizazioak lan-merkatuan dituen inplikazioei aurre egitea da. Planak, errendaketak eta txostenak automatikoki sortzeko gai diren AI sistemek talde profesionaletako rol tradizionalak sakon aldatzeko arriskua dute. Honek hausnartzera gonbidatzen gaitu: makinak ordezkatu al ditzakete gizakiaren intuizioa eta sormena, ala arkitektura lana aberasten duen osagarria dira? Tetiana Klymchuk, Sabentis-eko AI zuzendariaren esanetan, "enpresek IAn trebakuntza gehiago behar dute, eguneroko bizitza erraztu dezaketelako, baina asko ez daude hori ulertzeko prest, batez ere datuak prestatzerakoan". Iruzkinak arkitektura-sektorea baliabide honen erabilerara egokitzeko beharra azpimarratzen du, baina beti ere lanbidea definitzen duten funtsezko balioak mantentzen direla ziurtatuz.
Gainera, jabetza intelektualari buruzko eztabaida gero eta garrantzitsuagoa da. Sortze-tresnek diseinu berritzaileak sor ditzakete, baina noren jabe da? Galdetzaileak sorkuntza arkitektonikoa arautzen duten marko juridiko eta etikoak birpentsaratzera behartzen gaitu. Eta, arkitekturak osagai analogiko indartsua mantentzen badu ere, errealitate honek teknologiaren eta giza sormenaren arteko elkarbizitza aberasgarria aztertzeko aukera paregabea ere eskaintzen du. AIk ez du arkitektoa ordezkatzea helburu, zeregin errepikakorretatik libratzea baizik, bere dimentsio kontzeptual eta berritzaileenean zentratu ahal izateko.
[fitxategia9e10f]
Aurkeztutako gaiak funtsezkoak izan ziren Kataluniako Arkitektoen Elkargoak antolatutako jardunaldietan. Iaz egin zen lehen edizioan, AIk arkitekturaren alorrean aurkezten dituen erronkak eta aukerak aztertzeko espazio bat ezarri zuen. Aurten, bigarren zikloak bere ezarpenaren ondorio praktiko, kultural eta etikoetan sakondu du, sektorearen etorkizuna jorratzeko ezinbesteko foro gisa finkatuz. Topaketen bidez, profesionalek elkarrekin hausnartu eta IA modu arduratsuan txertatzeko ideiak partekatzeko aukera eman dute, diziplina definitzen duten giza balioak gordez. AI aditu batek adierazi zuenez, "teknologiak pertsonen zerbitzura jarri behar dira, haien bizi-kalitatea hobetzen lagunduz eta erabilera okerra ekiditen hezkuntzaren eta araudiaren bidez". Ikuspegi honek pertsonak eraldaketa digitalaren erdigunean jartzen dituen ikuspegi arduratsu baten beharra azpimarratzen du.
Arkitektura, azken finean, artea eta zientzia, funtzionaltasuna eta emozioa uztartzen dituen diziplina da. Vitruvio bere firmitas, utilitas, venustas-ekin gogoratuz, sendotasunaren, funtzionaltasunaren eta edertasunaren arteko bikoiztasunak diseinu arkitektoniko onaren funtsa izaten jarraitzen du. Adimen artifiziala balio horiek hobetzeko tresna indartsua bihur daiteke, betiere arduraz eta etorkizuneko ikuspegi batekin erabiltzen bada. Erronka eta, aldi berean, aurrean daukagun aukera da.