Hiria festa bat zen: Arco eta Madrilgo zalaparta guztia

Bonart-en 25. urteurrena dela eta, aldizkariaren 201. zenbakia katalanez aurkeztu zenean (La Pedreran erakusketa inauguratu zuen Sean Scullyren azalekin, eta Malart-en Camila Cañequerena, talentu bikaineko artista gaiztoa) eta gaztelaniazko bonart-en edizio berria, berriro ere Bernardíren 0. zenbakiaren izenean jarri genuen eta Roig-en ARCOren azala aurkeztu genuen. Eta hori egin genuen "Habitat Museoa"ri eskainitako monografia aurkeztuz, Kataluniako Generalitateak bultzatutako eta Manuel Borja-Villelek zuzendutako ekimenari eta Reina Sofia Museoko zuzendari ohiaren eta museoen inguruan gehien dakien pertsonetako baten presentziaz, bere barneratzeari buruzko eztabaidak alde batera utzita. La Capellaren 30 urteei eskainitako monografikoa ere aurkeztu genuen, David Armengol bere zuzendari artistikoaren testu batekin, zeinak zentroaren azken hiru hamarkadetako errepasoa egin eta sortzen ari den sorkuntzarako plataforma gisa izan duen funtsezko eginkizuna azpimarratzen duena, baita urte hauetan zehar izan duen erresistentzia ere.

Eta ez bakarrik ARCOn egon ginen, Europa hegoaldeko azokarik garrantzitsuenean eta mundu mailan esanguratsuenetako batean, baizik eta lankidetza hitzarmenekin bidaiatu genuen Urvanity, Art Madrid eta Just Madrid-era eta Hibrid eta SAM bisitatu genituen. Orokorrean, Madril artea, kultura, alaitasuna, artistak, estresa, galerista, afariak, bildumazaleak, topaketak, bisitak, glamourra, museoak, afonia, arte sektorearen elitismoaren berezko zentzugabekeria, adrenalina eta jostakeria pixka bat izan ziren. Astebete behar izan nuen mendi errusiar honetatik errekuperatzeko eta artikulua lasaitasunez idatzi ahal izateko. Gogoratuz, ordea, aldizkariak fisikoki ez zirela azken unera arte iritsi, zuzenekoaren gauzak, eta gure standean, ARCEren stand batean (Espainiako Kultur Aldizkarien Elkartea) eta ARCOren baitan dagoen Arts Libris guneetako batean egon ginela. Arts Libris Rocío Santacruz galeristak hamarkada bat daraman beste ekimen bikain bat da.

Aurten, esfortzu berezia egin dugu eta bonart taldearen zati on bat -Alexandra, Carlota, Nora- Madrilera joan da, han egoitza ireki dugu eta kolaboratzaile-koordinatzaile berri bat dugu -Fernando- nazioartekotzea lantzeko. Artearen astea, martxoaren hasiera munduko egutegian bihurtu den topagunea Espainiako hiriburuan. Nazioarteko eragileen presentzia ukaezina da eta azoka, norekin hitz egiten duzunaren arabera, ondo, oso ondo edo gaizki doa. Kontua da hara kotxez joaten nintzela –elektrikoa, scalèxtrics bezala, lagun on batek beti gogorarazten didanez– urteak zeramatzan halakorik egin gabe. Eta bidean, Zaragozan gelditzeko aprobetxatu nuen kargatu eta erakusketa bat ikusteko. Zaragoza, bere kontrasteengatik gustatzen zaidan hiria eta denaren erdian eta ezeren erdian dagoena. Kontua da Lonja bisitatu nuela, Pilar ondoan dagoen eta Bassat bilduma lehorreratu zen leku zoragarria. Lan ikusgarriak eta apartekoak dantzatu ziren Noa Omedesen komisariotzapean, diskurtso soil baina eraginkor bat ezartzeko aniztasunari aurre egin behar izan zion. Bada, oso bizia izan zen ARCOren lehen eguna, asteazkena, gehiegi esango nuke lasaitasuna edukitzeko, bildumazaleek eta galerista-jabeek -artisten laguntzarekin- lanen erosketa/salmenta negoziatu ahal izateko, hilabetez prestaturiko eszenatoki batean eta egun gutxitan museo iragankor eta erabateko bihurtzen dena. Miguel Marcos, Senda, Mayoral, Zielinsky, ADN... edo Ropac, Lelong, Leandro Navarro... edo Albarrán Bourdais, Anita Beckers, Thomas Schulte, Livia Benavides, Casa Riegner, Helga de Alvear -duela gutxi desagertu eta txaloak eskaini zizkieten azokaren hasieran Miró-rekin batera, besteak beste, Turismoa eta Miró-ren stand-a ere aurkitu zuten ig -presidentea- eta Marko Daniel -zuzendaria-, Vila Casas fundazioaren stand bat, bere sortzaileari eskainitako sari bat eta Jaume Plensari eskainitako espazioa ere, ikusgarria, El País egunkariak, besteak beste. Jaume Plensarekin denbora luzez hitz egin ahal izan genuen, berarekin eta bere lagun banaezina den Laurarekin. Plazer bat da ikustea nola artista hau bandera bat den nazioarte mailan, gure Miró, Picasso, Dalí, Tàpies garaikidea da. Urteetan lan gogorraren bidez eta adimen, irmotasun eta sormenarekin lortu duen gizona. Madrilen aste honetan nonahi izan zen. Telefónica Fundazioak hari buruz egiten duen atzera begirakoa bikaina da.

[fitxategia1fffd]

Osteguna zen banatzeko eguna, batzuk ARCOra joan ziren eta beste batzuk beste ekitaldi batzuk bisitatuz. Baina aurretik, Joana Ceraren erakusketaren aurkezpena Madrilgo Kataluniako Generalitateko Blanquerna espazioko erakusketa aretoetan, zeinak kokaleku berri bat bilatu beharko baitu. Vila Casas Fundazioaren ekimena, Natàlia Chocarroren komisariotzapean eta erakundeko zuzendari nagusi Joan Torras eta Montserrat Viladomiu presidenteordearen laguntzarekin. Herrialdeko kulturan diharduten lagun eta eragileekin elkargune katalana. Denak izan ziren Sònia Hernández Kataluniako Gobernuko Kultura ministroa, ICECeko zuzendaria, Edgar Garcia, Marta Gustà, Arte Plastikoetako ICEC-ekoa ere, Jesús Navarro, Morera Museoko zuzendaria, Carla Tarruella artista... Matadero kultur zentrora egindako bisita ere nabarmendu nahi dut, non Urvanity azoka, non Madrilgo artista berriarekin eta Rosaren estudioan antolatzen diren lagunekin batera joan den Matadero kulturgunera Espacio Mínimo + la Gran galeriarekin eskutik helduta, edo Bartzelonako Víctor Lope galeristarekin, Pep Llabrés galeristarekin, Tomeu Simonet ses Illes-eko artista eta kultur kudeatzaileak aholkatuta.

[fitxategia5448]

Interesgarriak dira Argentinako Valerie's Factory edo Whitestone Gallery Tokyo. Mataderon, gutxienez bitxia den eta atzera eraman gaitzakeen izen bat, arkitektura industrial indartsu, eder, funtzional eta arrazionala duen hiltegi zahar batean, Luisa Espino espazioko egoitzen zuzendariak proiektu osoa erakutsi digu. Horien artean, ostatu hartuta zegoen Aldo Urbano bartzelonarra eta, horrez gain, Bombon galeriaren Arcon tarot karta-instalazio ikusgarria izan zuena. Aldo gizon bitxia eta magikoa da, El asalto de los pillos prestatzen ari dena, umorea eta mistizismo neurrigabea uztartzen dituen komikia. “Debajo el sombrero”-ko jendea ere agurtu ahal izan dugu, beste gaitasun batzuk dituzten artistak proiektatzen dituen entitatea, lehen mailako lan sozio-artistikoen luxua. Azkenik, Ana Esteve Reig artistak gazteen artean teknologiaren erabilerei buruzko bideo-arte poetiko eta aldi berean kezkagarri bat aurkeztu zuen, "gamers" -bizitza erdia pantaila baten aurrean ematen duten bideo-joko jokalari profesionalak-.

Ostiralean Mapfre Fundazioaren bisitaren txanda izan zen, bisita pribatu baterako gunea irekitzeko luxua. 1924, beste surrealismo batzuk edo Sakiko Nomura erakusketak nabarmendu ziren. Eta erakusketak utzita, berriro ere jende falta duen ARCO aldera. Arratsaldean, azokara bisita, Bonarten aholkularietako batek lagunduta, Jordi Bosch, Madrilen denak ezagutzen dituena, ia lau hamarkada daramatza Espainiako hiriburuan eta komunikabideetan zehar bidaiatzen duen gironarra. Planetako Creuheras eta Confidencial-eko zuzendariarekin gurutzatu ginen. Eta bostetan, aldizkariaren aurkezpena Miguel Marcos galeriaren standean, Madrilgo azokaren galerista sortzailea, denetaz -gehiegi eta denetaz- asko dakiena, eta iaz bezala ongi etorria eman gintuena. Manuel Borja Villel, nazioarteko museologiaren guruetako bat, Lola Lasurt -artista transdiziplinarra -konplizitatean trafikoa- berrogeita hamar pertsona baino gehiagoren aurrean, mikrofonoa eskuan eta horren guztiaren zergatia azalduz. Eskerrik asko Maribel Lopez Arcoko Bartzelonako zuzendariari bere konplizitateagatik. Eta gure buruen gainean, Bernardí Roig-en eskultura deigarri bat, gaztelaniazko edizioaren azaleko bera, neoizko argiz argitu gintuen Kristo gurutziltzatu garaikidea -Ecce Homo-, Malevitxek esango lukeen bezala, XXI. Madrilgo Arkeologia Museo Nazionalean egindako erakusketa ikusgarrira bisita gidatua egin zigun artista mallorkatarrak larunbatean, non harmonia biziko elkarrizketa garaikidea eta antzinakoa bere lan onari eta Max Estrella galeriarenari esker. Eta ondoren, besteak beste, aurkezpenera etorri ziren Lluís Coromina eta Joan Marí Vall lagunekin -eskerrik asko bertaratutako guztiei, besteak beste, Fernando Castro, Joan Gil, Conxita Oliver, Montse Badia, Javiera eta Javier Bonilla kritikariekin, Joan Abelló Sorigué fundazioko zuzendaria, Gemma Avinyó...- Madrilen amaitu genuen, festa bat izan zena, neke-egun batzuk, sormena, nekea, arte, sormena, nekea, konpainia, poza, tarot, sormena, alaitasuna eta poza.

[fitxategiab301a]