ARCO 2025: etorkizunera begira dagoen azoka

Duela gutxi, ARCOren 44. edizioa ospatu da Madrilgo azoka-eremuan, zeinak 7. eta 9. pabiloiak guztiz okupatu zituen galeriak, kultur espazioak, aldizkari espezializatuak, enpresak eta artistaren liburu eta argitalpen garaikidearen azoka ArtsLibris izenez ezaguna, non Bonart Cultural bertan zegoen. Oro har, azokaren edizio berri honek, oro har, bertan jarritako itxaropenak bete ditu, bai antolakuntzak, bai parte-hartzaileek. Publikoari dagokionez, ia 100.000 bisitari bertaratu ziren. Aipagarritzat jo daitekeen kopuru bat, gertaera garrantzitsua eta beharrezkoa baita, Espainiako hiriburuan ez ezik, Estatuko gainerako lurraldeetan ere, Katalunian gertatzen den bezala, urte osoan zain egotea eta azokak iraun zuen bost egunetan AVE trenak beteta egon zirela joan-etorria eta sarrera, eta horrek esan nahi du kataluniarrok azoka berezi bat interesatzen zaigula. Pena da Bartzelonan, adibidez, ArteMadrid bat ere ez dugula, espazio txikiago batean bere funtzioa ere betetzen duen azoka, baina, aldi berean, lanak ikusteko gertuago dagoena. Baina, horrez gain, “Madrilgo Artearen Astea” deritzonak aski garrantzitsuak diren eta kontuan hartu beharreko beste azoka batzuek osatzen dute, izan ere, publiko anitza baitute, ARCO-tik bestelako proposamenak hobesten dituena, Hybrid, JustMad, Urbanity, SAM eta MIAD-ek eskaintzen dituztenak, esaterako.

ARCO ardatz hartuta, edizio hau ez da aurreko urteetan bezain mediatikorik izan, batez ere eztabaidagarritzat jo zitekeen lanik ez delako erakutsi, ez ikuspegi politikotik, sozialetik, erlijiosotik edo sexualetik. Beste urte batzuetan hainbeste zalaparta sortu duten Eugenio Merinoren instalazio edo eskulturak gogoratzea besterik ez dago, orain aurkeztu duen Lavado de cara pieza ez baita aurrekoak bezain ikusgarria. Ontzi-garbigailua da, non azken hilabeteotan komunikabideetako protagonista izan diren hainbat politikari agertzen diren, Trump, Musk, Abascal, Le Pen, MiIlei, Netanyahu edo Meloni, besteak beste. Haien erretratuak plaketan inprimatuta daude, zehazki 16 ziren Artistak, hain zuzen, “probokazioa artean egon behar dela adierazi du. Lan bakoitzak logika bati uko egiten dio». Bartzelonako ADN galeriak erakutsi zuen pieza, eta 22.000 eurotan saldu zuten.

Lavado de cara, Eugenio Merino (2024)

Esparru mediatiko horretako beste lan batzuk Miguel Benlloch-en pieza bat dira, Madrilgo The Ryder galeriak aurkeztutakoa, non ispilu puskekin laneko mono urdin bat erakutsi zuen, duela denbora pixka bat langile hainbat labankadaz labankada jaso zituzten lan-arazo baten aurka protesta egiterakoan. Andaluziako Gobernuak eskuratu du obra. Era berean, Ramon Mateosek Madrilgo Freijo galerian egindako instalazioak, 7291 izenekoak, 7291 zenbakia zuen kate-gortina bat erakutsi zuen, Madrilgo zahar-etxeetan Covid-en izurritean gertatutako heriotzen kopuruari erreferentzia eginez. Kasualitatez, Madrilgo Erkidegoko presidenteak ez zuen standera bisitatu inaugurazio egunean.

Parte hartu duten 200 galeriatik gora, 16 Kataluniatik datoz, Programa Orokorrean eta Artista Proiektuetan banatuta, ArtLibris atalean argitaletxe, sortzaile, egile eta liburu-saltzaileen presentzia handia izateaz gain. Bartzelonako Zielinsky galeriak, Sao Paulon ere egoitza duen eta aurretik ArteMadrilen egon zena, Latinoamerikako Cisco Merel, Vera Chaves, Denis Milan eta Felipe Mujica artista latinoamerikarren lanak erakutsi ditu, guztiak galerian artistak, proposamen desberdinak eskaini dituztenak, baina material tradizional edo tradizio konstruktiboaren erabilera komunean dituztenak.

Estand de la Galeria Zielinsky a ARCO.

Senda, Mayoral eta Marc Domènech galeriak dira, ziurrenik, finkaturiko artisten aldeko apustu gehien egin dutenak, baina baita sortzen ari diren batzuekin ere. Mayoralen, aurretik Urvanity-n ikusi genuen Marria Pratts Bartzelonako sortzaile gazteak lan guztiz abstraktuak erakutsi ditu, guztiek bizitasun adierazgarri handia dutenak. Artist Projects esparruan Alicia Vogelen pieza ikusgarri bat zegoen, Maria Cristina Masaveu Fundazioak eskuratu zuena.

La Senda, Jaume Plensaren eskultura izugarri batekin, gaur egun galerian erakusketan ari den artistak, Peter Halley poliptiko handi batekin, duela gutxi aretoan ikusi ahal izan duguna, eta Yago Hortal, espazioa marrazten omen duten bere kolore eta formekin, izan dira hiru artista nabarmenenak. Aipatzekoa da, halaber, Artist Projects espazioan bere ortografia lana erakutsi duen Xavi Bou.

Marc Domenech-i dagokionez, Modest Cuixarten neurri handietako pieza bat erakutsi zen, 1959ko Homenaje a Eude izenekoa, bere berezitasunagatik museo batean egotea merezi duena. Miguel Marcos galeriak Bernardí Roig-en obrarik ezagun eta bereizgarrienetako bat erakutsi du, non gizon erdi biluzik agertzen den bizkarrean zintzilik aurpegia zaku zimurtu baten kontra zapalduta.

[fitxategia1c96e]

Rocio SantaCruz aretoan arreta deitu zigun Dionís Escorsaren instalazio bat zegoen, hasiera batean baserriko jangelan geundela zirudien, mahai bat eta ardo pitxer bat zeuden. Hormetako batean bere aitonak Tavèrnolesen margotu zuen paisaia baten akuarela bat zintzilikatzen zen, berezitasunarekin proiektagailu bat margolanaren aldera zuzentzen zela, egun osoan zehar gertatutakoa erakutsiz, hau da, egunsentitik iluntzera. Plana de Vic-eko meteorologia zerbitzu bati lotuta zegoen.

ArtsLibris-i dagokionez, BONARTen ale berriaren aurkezpenaz gain, Espe Pons & Jordi Jové nabarmendu nahi izan ditut, artistaren Flucht liburuarekin, Espe Pons argazkilariaren eskutik, Walter Benjamin naziengandik ihesi zihoan bitartean Portbou-n hil baino pixka bat lehenago egon zen leku ezberdinetatik igarotzen gaituena. Pere Pichek zuzentzen duen Âfriques Edicions bezalako argitaletxe txiki batek artista liburu sorta bat erakutsi du, hala nola, Marta Callenen Ellas huyen eta Maria Chinchilla eta Abraham Mohinoren La casa del buit. Azkenik, Lanipsebooksek Barceló, Chillida, Tàpies eta Perico Pastorren grabatu bikainekin oso zaindutako liburu sorta ekartzen du azokara.

[fitxategia3d6ea]