Esther Boix: Urte gogorrak

Esther Boix margolaria izan zen, ahanzturan erori ez arren, orain arte jaso duena baino aitorpen zabalagoa merezi duena. Bere lana, konprometitua eta esanahi politiko eta sozialaz kargatua, berriro ere ezagutzera eman da Marc Domènech galerian egindako erakusketarekin, 2006az geroztik berari eskainitako izaera indibidualeko lehena, eta azken urteotako garrantzitsuenetakoa. Urriaren 4ra arte bisitatu daitekeen erakusketa honek bere ibilbidearen garai erabakigarri bat hartzen duten hogeita hamar koadro biltzen ditu: 1955 eta 1975 bitartean, Boixek errealismo naturalista alde batera utzi zuen, estilo adierazgarri eta dramatikoa hartzeko, karga psikologiko eta kritika sozial handikoa.

Bere margoaren bidez, Boixek gizakiaren egoera arakatu ez ezik, bere lana injustiziaren aurkako oihu isil batean bihurtu zuen. Garai honetako adibide esanguratsuenetako bat bere autoerretratuak dira, non emakume sendo eta irmo gisa aurkezten den, bizi izandako garai nahasiekin konprometitutako artista bat irudikatuz.

Etengabeko salaketa jarrera batek definitzen du Esther Boixen lana. Gaztetatik politikoki engaiatua, frankismoaren aurkako pertsonaia garrantzitsua izan zen, batez ere Bartzelonako Estampa Popular taldearen barruan, eta bere pintura tresna gisa erabili zuen Espainiako gizarteak diktadura garaian jasandako injustiziak adierazteko. Eskubide sozialekiko zuen kezka, emakumeen aurkako gehiegikeriak bereziki, estilo figuratibo indartsu batean agertu zen, non forma sendoek eta kolore biziek errealitatearen gogortasuna azpimarratzen zuten.

[fitxategia2e38]

1960ko eta 1970eko hamarkadetan, Boix genero-rol tradizionalak modu irekian jorratu eta zalantzan jarri zituen lehen artistetako bat izan zen, erregimeneko emakumeen ahultasuna erakutsiz. Horren adibide da 'Gàbies' lana, non artistak garai hartan emakume askok jasaten zuten zapalkuntza eta isolamendu sentimendua aztertzen duen. Lan honen bidez, Boixek konfinamenduaren errealitate fisikoa ez ezik, emakumeen espetxeratze sinbolikoa ere adierazten du genero rol tradizionalen barruan. Konpromiso sozial eta politiko hori garai honetako bere obran islatzen da, sinbolismoz eta ikuslearen kontzientzia piztu nahi duen bizi-energiaz kargatuta.

Erakusketa honetan ikus daitekeen beste pieza giltzarri bat 'Muga nahasiak' da, eta artistak 1970eko hamarkadaren erdialdean eman zuen bueltaren adibide da. Lan honetan, Boixek bere hizkuntza figuratiboa partzialki alde batera utzi eta abstrakziora hurbiltzen da, forma biomorfoak eta naturarekiko kezka berri bat iradokitzen duen kromatismo bizia sartuz.

Marc Domènech aretoan egindako erakusketa aukera paregabea da bere sorkuntzetan bere borroka pertsonal eta kolektiboa integratzen jakin zuen artista baten lana birpasatzeko. Erakusketa amaitzear dagoen arren, egun gutxi falta direnez gozatzeko, ezinbesteko hitzordua da gaur egun sortu zen urteetan bezain garrantzitsua izaten jarraitzen duen obra baten indarra berreskuratu nahi dutenentzat.

[fitxategia54038]